نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟

November 1, 2025   Blog, بین الملل > غرب آسیا و آفریقای شمالی, سیاست > سیاست خارجی, فیلم > بین الملل, فیلم > سیاست
نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟

اصفهان-درحالی‌که باغ فین یکی از ارزشمندترین میراث جهانی ایران است، نامه شهردار کاشان به وزیر میراث فرهنگی، بحث تغییر حریم این باغ تاریخی را داغ کرده است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- کوروش دیباج: ابوالفضل ساروقیان، شهردار کاشان، در نامه‌ای خطاب به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، خواستار بازنگری و به‌روزرسانی محدوده و ضوابط ساخت‌وساز در حریم باغ تاریخی فین کاشان شده است.

در این نامه آمده است که بر اساس مصوبه ابلاغی اداره میراث فرهنگی کاشان در سال ۱۳۹۸، محدوده باغ فین شامل ۱۲ هکتار عرصه، ۲۹۶ هکتار حریم درجه یک و ۱۳۳ هکتار حریم درجه دو تعیین شده که وسعت بالا و محدودیت‌های آن باعث ایجاد چالش‌های جدی در اجرای طرح‌های توسعه شهری و گردشگری در منطقه فین شده است.

نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟
نامه شهردار کاشان به وزیر میراث فرهنگی برای بازنگری حرایم باغ فین کاشان

شهردار کاشان در این نامه تأکید کرده است که حریم تعیین‌شده موجب افزایش هزینه‌ها، توقف برخی طرح‌های عمرانی و بروز نارضایتی‌های اجتماعی میان ساکنان این محدوده شده است.

او همچنین گفته است که مساحت حریم جهانی باغ فین کوچک‌تر از محدوده حریم ملی ابلاغی سال ۱۳۹۸ است و باید با انجام بررسی‌های کارشناسی، محدوده‌ها منطبق بر یکدیگر شوند.

ساروقیان در بخش دیگری از نامه خود به اختلاف ارتفاع ۵۰ متری میان نقاط دورتر از باغ با سطح اصلی آن اشاره کرده و خواستار اصلاح حریم با رویکردی علمی و متناسب با واقعیت‌های جغرافیایی منطقه شده است.

نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟

هشدار فعالان میراث؛ خطر کوچک شدن حریم ملی فین جدی است

در همین حال، محمدمهدی کلانتری، دبیر پویش ملی نجات بناها و بافت‌های تاریخی کشور، در گفتگو با خبرنگار مهر از ارسال این نامه و احتمال طرح موضوع کاهش حریم ملی باغ فین ابراز نگرانی کرد.

وی گفت: نامه‌ای که در شهریورماه از سوی شهرداری کاشان به وزارت میراث فرهنگی ارسال شده، خواستار کاهش حریم ملی باغ فین و انطباق آن با حریم جهانی است؛ اقدامی که به اعتقاد ما مغایر با اصول حفاظت از آثار تاریخی است.

دبیر پویش ملی نجات بناها و بافت‌های تاریخی کشور توضیح داد: حریم ملی هر اثر تاریخی معمولاً گسترده‌تر از حریم جهانی آن است تا بتواند از منظر فرهنگی و کالبدی از عرصه اثر محافظت کند.

او افزود: در پرونده‌هایی مانند یزد، تنها بخشی از بافت تاریخی در فهرست جهانی ثبت شده، اما سایر محدوده‌ها همچنان در حریم ملی باقی مانده‌اند تا پیوستگی تاریخی شهر حفظ شود.

به گفته کلانتری، کوچک شدن حریم ملی به معنای گشودن راه برای ساخت‌وسازهای جدید و خیابان‌کشی در محدوده‌های پیرامونی است و چنین تغییری می‌تواند اصالت تاریخی باغ فین را تهدید کند.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: اگر وزارت میراث فرهنگی در برابر چنین درخواست‌هایی کوتاه بیاید، این موضوع به الگویی خطرناک برای سایر شهرهای تاریخی تبدیل خواهد شد.

او افزود: پویش ملی نجات بناها در حال بررسی حقوقی موضوع است و در صورت لزوم از مسیرهای قانونی پیگیری خواهد کرد.

نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟

پاسخ وزارت میراث فرهنگی: هیچ تغییری در حریم فین انجام نشده است

در مقابل، علیرضا ایزدی، مدیرکل حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی وزارت میراث فرهنگی، در گفتگو با خبرنگار مهر هرگونه تغییر در حریم ملی باغ فین کاشان را رد کرد.

وی با تأکید بر اینکه موضوع تعیین یا بازنگری حریم آثار تاریخی فرآیندی تخصصی و چندمرحله‌ای است، توضیح داد: هیچ‌یک از استان‌ها اجازه تغییر در حریم مصوب آثار تاریخی را ندارند و این امر صرفاً با تصویب شورای ملی حریم‌ها و تأیید نهایی وزیر میراث فرهنگی ممکن است.

ایزدی گفت: در پرونده باغ فین کاشان هیچ تغییری در دستور کار نبوده و تنها بررسی‌هایی برای تطبیق نقشه‌های فنی میان حریم ملی و جهانی انجام شده است تا هماهنگی بیشتری در نظام حفاظت ایجاد شود.

وی افزود: هرگونه تغییر در محدوده آثار ثبت جهانی مانند باغ فین باید با هماهنگی رسمی یونسکو انجام شود و وزارت میراث فرهنگی به هیچ عنوان چنین اقدامی را بدون مجوز بین‌المللی انجام نخواهد داد.

ایزدی تصریح کرد: هدف از بررسی‌های اخیر نه کاهش حریم، بلکه رفع تعارضات فنی میان حریم‌های ملی و جهانی است تا پاسخ‌گویی به مراجع قضائی و ذی‌نفعان ساده‌تر و دقیق‌تر شود.

نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟

ابهام در سرنوشت نامه شهردار کاشان

در حالی که نامه شهردار کاشان به وزارت میراث فرهنگی به‌صورت رسمی ارسال شده، هنوز مشخص نیست که این وزارتخانه واکنشی مکتوب یا رسمی به آن نشان داده باشد.

به گفته فعالان میراث فرهنگی، انتشار غیررسمی محتوای نامه از سوی پویش ملی نجات بناها، باعث جلب توجه رسانه‌ها و افزایش حساسیت افکار عمومی نسبت به موضوع شده است.

سکوت مدیران محلی در برابر پرسش‌های رسانه‌ها

خبرنگار مهر برای پیگیری جزئیات بیشتر این موضوع چندین نوبت با ابوالفضل ساروقیان، شهردار کاشان و همچنین مدیر میراث فرهنگی شهرستان کاشان تماس گرفت، اما هیچ‌یک از آن‌ها پاسخی به پرسش‌ها ندادند.

همچنین علی‌محمد فصیحی نائینی، سخنگو و مسئول روابط‌عمومی اداره‌کل میراث فرهنگی استان اصفهان، نیز علی‌رغم پیگیری‌های مکرر خبرنگار مهر، از پاسخگویی درباره این موضوع خودداری کرد.

این سکوت در حالی ادامه دارد که افکار عمومی و فعالان میراث فرهنگی انتظار دارند مسئولان محلی و ملی با شفافیت درباره هرگونه تصمیم احتمالی در خصوص حریم باغ جهانی فین اطلاع‌رسانی کنند.

نامه‌ای که سکوت را شکست؛حریم باغ تاریخی فین کاشان در آستانه تغییر است؟

آزمونی برای میراث فرهنگی ایران

پرونده باغ فین کاشان بار دیگر اهمیت نظام حریم‌گذاری در آثار تاریخی ایران را یادآوری می‌کند. اختلاف دیدگاه میان نهادهای شهری و میراثی، پرسش‌هایی جدی درباره نسبت میان توسعه و حفاظت در بافت‌های تاریخی ایجاد کرده است.

کارشناسان معتقدند کوچک شدن حریم ملی هر اثر، صرف‌نظر از ثبت جهانی آن، می‌تواند مقدمه‌ای برای تضعیف حفاظت از میراث فرهنگی در کشور باشد. در مقابل، مدیران میراث فرهنگی بر ضرورت هماهنگی میان اسناد ملی و جهانی تأکید دارند و این امر را به معنای کاهش حریم نمی‌دانند.

در نهایت، آینده حریم باغ تاریخی فین کاشان نه‌تنها به تصمیم وزارت میراث فرهنگی، بلکه به نحوه تعامل میان نهادهای شهری، کارشناسان و جامعه مدنی بستگی دارد. این پرونده، آزمونی است برای میزان پایبندی مدیران به اصول شفافیت، قانون‌مداری و صیانت از میراث جهانی ایران.

کد خبر 6640911