غافلگیری نخبگان

October 29, 2025   Blog, بین الملل > غرب آسیا و آفریقای شمالی, سیاست > سیاست خارجی, فیلم > بین الملل, فیلم > سیاست
غافلگیری نخبگان

طرح‌های حمایتی باشگاه مانند جایگزینی معدل دوازدهم و معافیت بدون کنکور، نیمه‌کاره باقی ماندند و اجرایی نشدند.

به گزارش خبرگزاری مهر، هفت صبح نوشت: بعد از اینکه امسال المپیادی‌های ما در رشته اقتصاد موفق به کسب عنوان ۱۸ و در رشته هوش مصنوعی رتبه هشتم جهانی را کسب کردند، شورای انقلاب فرهنگی اواسط تابستان موافقت کرد تا مدال آوران و رتبه‌های برتر این دو رشته نیز مانند ۷ رشته دیگر، بتوانند بدون کنکور وارد دانشگاه شوند.

خبری که گرچه در آن زمان انعکاس مثبت بسیاری داشت اما، چند روز قبل، در کمال تعجب، رئیس باشگاه دانش پژوهان جوان خبر از لغو مجدد آن داد! خبری که خیلی‌ها آن را ضربه‌ای بر انگیزه دانش‌آموزان المپیادی در این دو رشته توصیف می‌کنند که می‌تواند باعث بی‌میلی آنها در تلاش برای موفقیت در عرصه جهانی شود!

استارت احداث باشگاه نخبه‌پرور

باشگاه دانش‌پژوهان جوان در طول عمر تقریباً ۴ دهه‌ای خود فراز و فرودهای بسیاری را تجربه کرده است. باشگاهی که از سال ۱۳۶۶ به عنوان دفتر ذیل سازمان پژوهش شروع به فعالیت خود را شروع کرد. در ادامه و در راستای حمایت و استفاده از ظرفیت نخبگان، در سال ۱۳۷۳ اساسنامه‌ای برای آن مصوب و ابلاغ شد که براساس آن این باشگاه از آن پس، به عنوان یک سازمان مستقل وابسته به وزارت آموزش و پرورش به فعالیت ادامه می‌داد؛ تا انتهای دهه ۸۰ و سال ۱۳۸۹ باشگاه با شتاب خوبی در جهت اهدافی که برایش ترسیم شده بود، حرکت می‌کرد و اوضاع روز به روز بهتر می‌شد تا اینکه در سال ۱۳۸۹ مشمول تصمیم دولت برای کوچک سازی بدنه قوه مقننه شد. بعد از آن بود که سازمان پرورش استعدادهای درخشان با باشگاه دانش پژوهان جوان ادغام شد.

ادغام باشگاه دانش پژوهان با سازمان مدارس سمپاد

همان زمان اما این ادغام با انتقادهای فراوانی همراه بود. یکی از انتقادها به این ادغام آن بود که اصولاً سمپاد، مدارس غیردولتی، مدرسه نمونه دولتی و مدارس دولتی خودشان از مخاطبین باشگاه بودند و از بین این مدارس بود که تیم‌های ملی المپیادی ایران شکل می‌گرفت. به زعم آنها این رویه مانند آن بود که سازمان سنجش آموزش کشور که کنکور برگزار می‌کند، خودش مدرسه تأسیس کند و به دانش‌آموزان کنکور آموزش دهد که کاملاً با اصل استقلال، بی‌طرفی و ارتباط دانش‌آموزان با طراحان و برگزارکنندگان کنکور، مغایرت دارد!

این ادغام همانطور که پیش‌بینی می‌شد باعث شد تا اوضاع باشگاه روز به روز بدتر شود.به خاطر ادغام باشگاه با سمپاد همه افرادی که در بازه زمانی تقریباً ۲۰ سال کنار باشگاه بودند، از باشگاه خارج شدند، ساختمان باشگاه دانش پژوهان جوان، از آنها گرفته شد و بخشی از امکانات باشگاه نیز به مدارس سمپاد اهدا شد!

این رویه تا جایی پیش رفت که در اواسط دهه ۹۰ زمزمه‌هایی مبنی برحذف مدارس سمپاد بلند شد. رویه‌ای که بالاخره در سال ۱۳۹۹ و دخالت مستقیم مقام معظم رهبری که به شدت نسبت به نتایج المپیاد و المپیاد جهانی ورود واعلام نارضایتی می‌کردند و تاکید داشتند که باید به وضعیت نخبگان رسیدگی شود، تغییر کرد. در سال‌های ۹۴، ۹۵ و ۹۸ ایشان سه بار با دانش‌آموزان المپیادی دیدار داشتند و به مسئولان دستوراتی جدی دادند. پس از این دستورها و با پیگیری برخی از مدیران این باشگاه درنهایت اساسنامه این سازمان در سال ۱۴۰۰ بنا به فرموده حضرت آقا در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب و مردادماه سال ۱۴۰۱ توسط رئیس جمهور ابلاغ شد.

طرحی که نیمه کاره مسکوت ماند

بعد از شروع دور جدید فعالیت این باشگاه، با حمایت دولت‌های وقت، گام‌های مؤثری برای بهبود شرایط زندگی و تسهیل ورود آنها به دانشگاه که می‌توانست عاملی برای ترغیب آنها به ادامه فعالیت‌های علمی باشد، برداشته شد. گام‌هایی مانند تدوین «طرح جامع زندگانی نخبگانی» که به دنبال آن بود تا آینده شغلی و زندگی المپیادی‌ها و نخبگان را تضمین کند. گرچه این طرح به خاطر اختلاف نظر برخی دستگاه‌ها هیچ وقت به سرانجامی نرسید.

رئیس باشگاه دانش پژوهان جوان گفت: در ادامه این مسیر طرح‌های دیگری نیز آماده شدند. مثلاً در یکی از این طرح‌ها پیشنهاد شده بود تا معدل دوازدهم دانش‌آموزان المپیادی جایگزین پایه دهم و یازدهم شود که در صورت عدم موفقیت آنها در کسب مدال، بتواند این معدل جایگزین شود، همچنین در همین گیر و دار پیشنهاد باشگاه دانش‌پژوهان در مورد اینکه المپیادی‌ها بتوانند با استفاده از سهمیه و بدون کنکور وارد دانشگاه شده و به تحصیل خود ادامه دهند؛ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و البته این شورا از ۱۴ المپیاد موجود، با سهمیه دار شدن ۷ رشته المپیادی موافقت کرد و بقیه نمی‌توانند از چنین امتیازی استفاده کنند!

معافیت المپیادی‌ها از شرکت در کنکور

بدین ترتیب از سال ۱۴۰۲، دانش‌آموزان المپیادی یا دارندگان مدال طلای کشوری در ۷ رشته با استفاده از معافیت کنکوری وارد دانشگاه می‌شدند. تابستان امسال اما، همزمان با موفقیت تیم‌های المپیاد اقتصاد و حکمرانی و هوش مصنوعی در مسابقات جهانی، اعلام شد که از این پس المپیادی‌های این دو رشته نیز در کنار ۷ رشته گذشته می‌توانند از معافیت کنکوری استفاده کرده و بدون دغدغه وارد دانشگاه شوند.

آن زمان یعنی در مرداد ماه، سیدرضا حسینی، رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان، از تصویب طرحی در شورای عالی انقلاب فرهنگی خبر داد که بر اساس آن دارندگان مدال طلای المپیاد هوش مصنوعی و المپیاد مدیریت، اقتصاد و حکمرانی از شرکت در آزمون سراسری در رشته‌ها و زیرگروه‌های مرتبط معاف خواهند شد و می‌توانند در هر رشته‌ای که به آن علاقه‌مند هستند، ادامه تحصیل دهند. اجرای این مصوبه از آزمون سراسری سال ۱۴۰۵ آغاز می‌شود.

به گفته وی، به موجب این مصوبه، مدال‌آوران نقره و برنز این دو المپیاد نیز از سهمیه ۲۰ درصدی بهره‌مند خواهند شد؛ به این ترتیب، مدال‌آوران نقره و برنز المپیاد هوش مصنوعی می‌توانند در تمام رشته‌های زیرگروه ریاضی و فنی مشمول این سهمیه شوند، در حالی که مدال‌آوران نقره و برنز المپیاد مدیریت، اقتصاد و حکمرانی تنها در رشته‌های مرتبط همچون اقتصاد، مدیریت، بیمه، حقوق و روان‌شناسی از این امتیاز استفاده خواهند کرد.

لغو مصوبه معافیت، بعد از سه ماه!

با این حال عمر این مصوبه اما، کمتر از سه ماه بود و چند روز قبل معاون وزیر و رئیس باشگاه دانش‌پژوهان جوان از ملغی شدن آن خبر داد. حسینی با اعلام این خبر گفته است: این امتیاز نقش مهمی در موفقیت تیم ایران و کسب رتبه هشتم جهانی در المپیاد هوش مصنوعی داشت و در صورت تصویب‌نشدن مجدد آن، احتمال افت عملکرد تیم ملی در دوره آینده وجود دارد.

وی با اشاره به تأثیر مثبت خبر معافیت دو رشته جدید از کنکور در موفقیت‌های اخیر تیم‌های المپیادی نیز گفته است؛ این مصوبه به نتایج ما در المپیادهای جهانی کمک شایانی کرد و بعد از این موضوع توانستیم رتبه هشتم دنیا را در رشته هوش مصنوعی کسب کنیم. این در حالی بود که تیم ما دومین سالی بود که در این المپیاد جهانی که حدود ۸۰ تیم از کشورهای مختلف حضور داشتند، شرکت می‌کرد ولی متأسفانه این مصوبه در شورای عالی انقلاب فرهنگی فعلاً ملغی شده و در صورتی که این امتیاز ورود به دانشگاه بچه‌های المپیادی به ویژه هوش مصنوعی در شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب نشود، قطعاً نتیجه در المپیاد جهانی سال بعد افت خواهد کرد.

کنند، ابتدا آن را رسانه‌ای می‌کنند تا کارشناسان و افکار عمومی در مورد آن نظر بدهند. بعد بسته به مواردی که منعکس می‌شود، طرح اصلاح و به تصویب می‌رسد.

این کارشناس آموزشی ادامه می‌دهد: تازه در این شرایط نیز به فوریت طرح اجرا نمی‌شود بلکه ابتدا به صورت پایلوت در یک منطقه یا یک شهر و شهرستان کوچک اجرا می‌شود و بعد آن را به صورت ملی اجرا می‌کنند. اما متأسفانه در کشور ما تقریباً همه طرح‌ها توسط یک گروه مشخص تدوین و تصویب و اجرایی می‌شود. برای همین بعد از مدتی بسیاری از آنها عملاً متوقف می‌شوند. مثلاً در همین بحث آموزش، یکدفعه می‌آیند و طرحی در مورد حذف کنکور ارائه می‌دهند در حالی که بعداً مجبور می‌شوند آن را متوقف کرده و چندین بار این طرح را در قالب تأثیر معدل بر کنکور و… تغییر دهند.

نیک نژادی همچنین به تبعات چنین تصمیم‌گیری‌های عجولانه نیز اشاره کرده و می‌گوید: تصمیماتی اینچنینی می‌توانند روح و روان و آینده شهروندان و یا بچه‌های کشور را تحت تأثیر قرار دهند. در حال حاضر این دانش‌آموزان المپیادی و نخبه چه بخواهیم و چه نخواهیم به تابلویی زیبا برای کشورمان بدل شده‌اند که به نوعی ضعف‌های سیستم آموزشی ما را نیز می‌پوشانند. از سویی خود مسئولان همیشه به این بچه‌ها و افتخارات جهانی که کسب کرده‌اند بالیده‌اند ولی این کافی نیست.

باید به هر حال مشوق‌هایی برای آنها در نظر گرفته شود. البته این مشوق‌ها باید کاملاً حساب شده باشد وگرنه مانند همین دفعه، تصویب یک طرح و سپس حذف آن می‌تواند واقعاً به این دانش‌آموزان لطمه بزند و باعث بروز اغتشاشات روحی و ذهنی برای آنها شده و موجب بی‌انگیزگی‌شان شود. بنابراین مسئولان و متولیان باید در مواجهه و برنامه‌ریزی برای این بچه‌ها واقعاً دقت داشته باشند. چه در تصویب طرح‌های حمایتی و تشویقی و چه در لغو آنها!

کد خبر 6638497